واحد مبارزه با بیماری های غیر واگیر
انسان امروزی در حلقه ای از بيماری های غيرواگير از جمله بيماری های قلبی و عروقی، ديابت، فشارخون، سرطان و ... گرفتار آمده است. انسان در جوامع مدرن امروزی در لابلای تبليغات بی رويه محصولات غذايی نامناسب و تبعات ناشی از رشد جمعيت نظير آلودگی هوا، ترافيك و حوادث جاده ای، افزايش استفاده از سموم كشاورزی، استرس های محيطی، گرد و غبار و هزاران عامل مضر و خطرناك محصور گشته است.وظيفه و رسالت واحد مبارزه با بيماری های غيرواگير گسترش برنامه های آموزشی، ترويج فرهنگ تغذيه سالم و مصرف سبزی و ميوه، توسعه فرهنگ عدم مصرف دخانيات، توسعه فرهنگ ورزش و فعاليت های بدنی، شناسايی و غربالگری بيماری های غيرواگير برابر پروتكل وزارت بهداشت و درمان و در كل ارائه الگوی مناسب شيوه زندگی سالم می باشد و اين مهم ميسر نيست مگر با همياری و همكاری كليه اقشار جامعه كه در جهت كاهش عوامل مضر و زيانبار، محيطی امن و سالم داشته باشيم.
مناسبت ها
4 می روز جهانی آسم و آلرژی 18 اردیبهشت روز جهانی تالاسمی
23 آبان روز جهانی دیابت 1 لغایت 7 بهمن هفته ملی مبارزه با سرطان
7 مهر (آخرین یکشنیه ماه سپتامبر) روز جهانی قلب
شرح وظایف کارشناس دیابت
برنامه ریزی و برگزاری برنامه های آموزشی و بازآموزی برای کارکنان بهداشتی سطوح مختلف با هماهنگی مرکز مدیریت بیماری ها در رابطه با برنامه دیابت
جمع آوری و ارسال اطلاعات و آمار به اداره ی کل پیشگیری و مبارزه با بیماری ها و ارائه پس خوراند مناسب به سطوح پایین تر
همکاری و برنامه ریزی اجرایی سطوح غربالگری و بیماریابی از طریق تشکیل جلسات اجرایی با مراکز بهداشت شهرستان
همکاری و هماهنگی با معاونت درمان و ریاست دانشگاه برای آموزش ها و نظارت بر اجرای برنامه
تشکیل کمیته مشورتی مبارزه با بیماری های غیرواگیر دانشگاه به طور مستمر طبق دستورالعمل
تهیه ی مطالب و برنامه های آموزشی متناسب با برنامه علمی تعیین شده در برنامه دیابت
تعیین آزمایشگاه های همکار برنامه در شهرها برای انجام آزمایشات غربالگری و مراقبتی
اجرای برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت در سطح دانشگاه
همکاری در اجرای تحقیقات کاربردی مورد نیاز در برنامه
تقویت نظام ارجاع در راستای اهداف برنامه
نظارت و پایش اجرای برنامه
شرح وظایف کارشناس ثبت سرطان
نظارت بر حد مورد انتظار موارد بدخیمی در مراکز پاتولوژی در پایان هر سال
ارسال لیست مراکز جدید تاسیس و تازه فعال شده به مرکز مدیریت بیماریها
کد گذاری پاتولوژی ها بدخیمی تحت نظارت پاتولوژیست مشاور
تکرار گیری موارد بدخیمی تحت نظارت پاتولوژیست مشاور
ارسال اطلاعات پاتولوژی بدخیمی به صورت آنلاین
دریافت کلیه اطلاعات دریافتی از مراکز پاتولوزی
پیگیری نقایص اطلاعات هویتی و دموگرافیک
شرح وظایف کارشناس فشارخون و قلب و عروق
هماهنگی بین برنامه های درون بخشی مرتبط و مشترک با برنامه پیشگیری و کنترل بیماری قلبی عروقی (برنامه های مربوط به کودکان، زنان باردار، سالمندان، کارگران، تغذیه، مدارس، محیط و کار)
تعیین سطح چهارم ارائه خدمات در مطب یا درمانگاه بیمارستان با حضور پزشک متخصص قلب و عروق با همکاری معاونت درمان
تعیین پزشکان متخصص مربوطه به عنوان مشاور در مطب یا بیمارستان در سطح دانشگاه برای پذیرش ارجاعات با همکاری معاونت درمان
اجرای برنامه آموزشی برای جامعه، افراد در معرض خطر، بیماران، مسئولین و کارکنان بهداشتی درمانی در مورد، فشارخون بالا، عوامل خطرزا و عوارض آن و نحوه مقابله با آن
تشخیص به موقع بیماری توسط غربالگری افراد 30 ساله و بالاتر و درمان سریع و مناسب و مراقبت بیماران شناسایی شده به منظور کنترل بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن
برگزاری برنامه های اموزشی برای بیماران و خانواده آنها، جامعه و کارکنان بهداشتی درمانی نسبت به بیماری فشارخون بالا و عوارض آن، عوامل خطرزا و نحوه کنترل بیماری و پیشگیری از عوارض آن
هماهنگی و نظارت بر شناسایی افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری فشارخون
تشکیل کمیته بیماری های غیرواگیر (زیر گروه قلب و عروق) در دانشگاه
تغییر و اصلاح شیوه زندگی در افراد در معرض خطر و کل جامعه
نظارت، پایش و ارزشیابی اجرای برنامه
تکثیر متون آموزشی سطوح مختلف
شرح وظایف کارشناس برنامه فنیل کتونوری
پی گیری معرفی بیمارستان منتخب مرکز استان، آزمایشگاه طرف قرارداد برای انجام آزمایش تایید (به روش HPLC) از سوی معاونت درمان
دريافت مكتوب نتيجه آزمايشات HPLCاز آزمايشگاه انجام دهنده HPLC و ارسال آن به ستاد پي گيري بيماري های شهرستان
تکثیر متون آموزشی و دستورالعمل، آئین نامه ها و فرم های مربوطه و توزیع آنها به بخش های مرتبط در سطوح ذیربط برنامه
پی گیری و هماهنگی برای ثبت و جمع آوری اطلاعات و ارسال آنها به مرکز مدیریت بیماریهای غيرواگير مطابق دستورالعمل کشوری برنامه
اعلام موارد نيازمند پي گيري به واحدهاي تابعه (بر اساي فرم گزارش موارد غيبت از درمان ارسالي از بيمارستان منتخب استان)
مشارکت در هماهنگی بین بخش های اصلی اجرای برنامه شامل نظام مراقبت برنامه در سطح مناطق تحت پوشش، آزمایشگاههای منتخب، بیمارستان منتخب استان (و شهرستان)، مشاوران ژنتیک مراکز بهداشتی درمانی و مراکز تشخیص ژنتیک منتخب و ساير بخش های ذیربط
پیگیری و مشارکت برای توسعه همکاری با بخش ها و سازمان های حمایتی از طریق مدیریت کل امور اجتماعی استانداری و با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره)، هلال احمر و بهزيستی... در راستای حمایت اجتماعی بیماران در چهارچوب ضوابط دستورالعمل كشوری
شرکت در جلسات ماهانه تیم پزشکی و جلسات سه ماهانه آموزش خانواده ها به طور مستمر (با حضور مستمر و فعال کارشناس ژنتیک)
دبیری كميته دانشگاهي ژنتيك و زير كميته هاي PKU و انجام هماهنگی های لازم براي برگزاري جلسات و پي گيري مصوبات
پی گیری و مشارکت در تدارک مستمر و توزیع امکانات لازم جهت اجرای صحیح بخش های مختلف دستورالعمل برنامه
ارائه گزارش سالانه و مطابق درخواست نحوه اجرای برنامه به مرکز مدیریت بیماریهاي غيرواگير
اعلام تلفن ستاد پی گيری بيماری های شهرستان به آزمايشگاه مرجع يا رفرانس غربالگری
اجرای آموزش مستمر گروه های هدف برنامه با مشاركت ساير معاونت ها و عوامل ذیربط
طراحی برنامه عملیاتی با مشارکت معاونت های درمان و غذا و دارو
هماهنگی و مشارکت در پایش و نظارت مستمر بر اجرای برنامه
شرح وظایف کارشناس برنامه تالاسمی
1.مسئوليت اجرای استاندارد برنامه‌هـای پيشگيری از بيماریهـای ژنتيك در سطح دانشگاه/ دانشكده به‌عهدی گروه پيشگيری و مبارزه با بيماریها است و درحال حاضر برنامه‌ی پيشگيری از بروز بتـا تالاسمی ماژور را با مشورت شورای دانشگاهیی (کمیته)پيشگيری از بيماريهای ژنتيك و گروه‌های فنی در قالب وظايف ذيل عهده‌دار است:
فراهم‌نمودن تمام امكانات لازم جهت اجراي استاندارد برنامه شامل
▪ ايجاد هماهنگي‌هـاي بين‌بخشي، ازجمله هماهنگي‌هـاي لازم جهت اجـراي بـرنـامه‌هـاي آمـوزشي بـراي عموم مـردم و گروه‌هـاي هدف براساس طرح و دستورالعمل مربوط؛
▪ مديريت مالي ، جذب و تخصيص بودجه‌ي مورد نياز جهت اجراي برنامه.
2.تشكيل شورای دانشگاهی پيشگيری از بيماریهای ژنتيك متشكل از:
معاونين امور بهداشتی، درمان، دارو و پژوهشی دانشگاه/ دانشكده‌ی علوم پزشكی، مديران گروه پيشگيری و مبارزه با بيماریهـا، سلامت جمعيت و خانواده،ارتباطات و آمـوزش بهداشت، بهداشت جوانان و مـدارس، گسترش شبكه و كارشناس مسئول بيماریهای غيرواگير، كارشناس برنامه‌ی تالاسمی، مـديـر درمـان، كـارشناس بيماریهـای خاص، كارشناس مسئول امـور آزمـايشگاه‌ها، هماتولوژيست منتخب برنامه تالاسمی، رئيس آزمايشگاه مرجع، نماينده شـورای سياستگذاری صـدا و سيمای استـانی و سايـر اعضا بـرحسب ضرورت شـامل نمايندگانی از ادارات كـل شـامل:
آموزش و پرورش، ثبت اسناد و املاك، نيروهای نظامی و انتظامی، شـورای سياستگذاری سازمان‌های بيمه‌گر، سازمان تبليغات اسلامی، پـزشكی قـانونی، رئيس يا معاون سازمان نظام پزشكی استان، نماينـده انجمن تـالاسمی، مديريت استانی حوزه‌های علميه(مختص استان‌هاي دارای حـوزه علميه) روزنامه‌های محلی و درصورت لزوم نمايندگانی از معاونت آموزشی و يا فرهنگی دانشگاه‌های علوم پزشكی، دانشگاه‌های مربوط به وزارت علوم، تحقيقات و فن‌آوری، دانشگاه آزاد اسلامی و پيام نور و ... .
جلسه‌های اين شورا سالانه و يا برحسب ضرورت به‌منظور مشاركت در راستای سياستگذاری و ايجاد هماهنگی درون بخشی و بين بخشی و ايجاد بستر مناسب جهت اجرای استاندارد برنامه تشكيل‌میشود.
3.پيشنهاد اعضاي شـورا به ريـاست دانشگاه/ دانشكده و پيگيـري صدور ابـلاغ.
شورای دانشگاهی پيشگيری از بيماریهاي ژنتيك علاوه‌بر جلسه‌ی سـالانه ممكن‌است برحسب ضرورت و موضوع خاص در قـالب گروه فنی تشکیل جلسه دهند و بر اين اساس شورای دانشگاهی فوق متشكل از 6 گروه فنی است كه عبارتند از:
▪ آزمـايشگاه‌های غربالگری ▪ تشخيص ژنتيك
▪ مشاوره ويژه تـالاسمی ▪ مراقبت
▪ آموزش ▪ تحقيقات
اعضای اين گروه‌ها از بين اعضای شـورای دانشگاهی پيشگيری از بيماریهاي ژنتيك و برحسب ارتباط با موضوع مـوردنظر انتخاب‌ميشوند. بنابراين در جلسه‌هـای گروه‌هـای فنی دانشگاهی فقط اعضای مـرتبط دعوت‌ميشوند.
4. انجام هماهنگیهای درون‌بخشی به‌منظور:
▪ ارتقای آگاهی كاركنان بخش تـزريق خون ازطريق برگزاری جلسه‌هاي توجيهی و آموزشی با همكاری معاونت درمان و دارو؛
▪ ارتقای آگاهی كاركنـان آزمـايشگاه‌هـای ويژه آزمـايش‌های تالاسمی(برابر طرح و دستورالعمل مربوط)؛
▪ تكميل چك‌ليست آزمايشگاه مسئول انجام آزمايش‌هاي تالاسمی و تجهيز و استاندارد سازي مراكز آزمايشگاهی؛
▪ پيگيـری جهت راه‌انـدازی آزمايشگاههـای تشخيص ژنتيك و PND، بررسی زنجيره‌هاي گلوبين(درصورت نياز)؛
▪ اعلام سالانه‌ی كل موارد بيماری تالاسمی * و بيماران فوت‌شده* (ازطريق مركز تزريق خون)؛
▪ اعلام مـوارد جـديـد بيمـاریی ؛
5. آموزش كارشناسـان برنامه‌ی تـالاسمی و اعضـای تيم مشـاوره‌ی شهرستان‌های تحت پوشش برابر طرح و دستورالعمل مربوط.
6. تكثير و ارسال جـزوه‌هـای مورد نياز برنـامه‌ی پيشگيری از بروز موارد جديد بتا تالاسمی ماژور.
7. نظارت و پايش شهرستان‌هـا، ارائه‌ی پس‌خورانـد و تهيه و تحويل گزارش به مديران ارشد.
8. گردآوری اطلاعات، تجزيه و تحليل، تفسير و انتشار آن در قـالب گزارش وضعيت موجود برنامه.
9. انجام تحقيقات مورد نياز برنامه.
10. مهيا نمودن شرايط لازم برای مشاوره تلفنی پزشک مرکز مشاور ه با هماتولوژيست منتخب برنامه در خصوص شرايط برخی از زوجين مشکوک به تالاسمی با صلاحديد پزشک مشاور.
11. تشكيل جلسه‌های توجيهی برای تيم مشاوره ژنتيك با حضور هماتولوژيست منتخب برنامه.
12. رتبه‌بنـدی و اعلام سالانه‌ی مراكز بهداشت شهرستان بـرتر در اجـرای استاندارد برنامه بـا استفاده از شاخص‌ها و چك‌ليست‌های مربوط.
13. انتخاب مركز بهداشت نمونه ازنظر اجرای استاندارد برنامه‌ي تالاسمی در سطح دانشگاه/ دانشكده به‌منظور تـوجيه و آمـوزش كوتاه‌مدت كارشناسان برنامه و اعضای تيم مشاور ويژه تالاسمی.
14. اعزام كارشناسان جديد برنامه جهت توجيه و آموزش كوتاه مدت به مراكز دانشگاهی نمونه با هماهنگي مركز مديريت بيماریها.
15. بـايگانی و نگهداری تمام كتاب‌هـا، جـزوه‌هـا، دستـورالعمل‌هـا و نامه‌هـای مديريتی دريافتی در آرشيـو قسمت مربـوط.
16. گردآوری نقطه‌نظر، پيشنهادات در سطح دانشگاه و انعكاس به مـركـز مديريت بيماریها و پيگيری تـا دريافت پاسخ مناسب.
17.اعلام مـوارد مهاجـرت زوج‌هـای ناقـل / مشكوك پرخطر تالاسمی به خارج از منطقه‌ی تحت پـوشش دانشـگاه/ دانشـكده به معاونت بهداشتی دانشگاه مقصد و ارسال گزارش‌های جابجايی زوجين ناقل/مشكوك پرخطر تالاسمی دريافت‌شده از ساير دانشگاه‌ها، به مركز بهداشت شهرستان مربوطه.
18.انجام هماهنگی های لازم جهت تعيين آزمايشگاه/آزمايشگاه های مرجع(دولتي و/يا خصوصی) برای انجام آزمايش های تکميلی مورد نياز در برنامه(فريتين و الکتروفورز) و ايجاد شرايط لازم برای ارسال نمونه از آزمايشگاه های غربالگری شهرستانها به آزمايشگاه/ آزمايشگایهای مذکور.
19.ارسـال بـه‌مـوقع تمام فـرم‌هـا و اطلاعـات مـورد نيـاز به مـركـز مديريت بيماریها.
* شامل بيماران تالاسمی ماژور و اينترمديا(حداقل 2-1 بار در سال تزريق خون می نمايند) میشود.
شرح وظایف کارشناس بیماریهای عوامل خطر غیرواگیر
نظارت دقیق بر اجرای برنامه و ارائه بازخورد به محیط و گزارش به ستاد اجرایی برنامه در مرکز مدیریت بیماریها
تنظیم و اجرای برنامه و آموزش ناظرین و پرسشگران
هماهنگی با ستاد اجرایی برنامه غیرواگیر در سطح کشوری
دریافت و تکثیر پرسشنامه ها بررسی عوامل خطر
اجرای برنامه های مداخله ای در استان
تامین مواد، لوازم و تجهیزات برنامه
تحلیل و آنالیز آماری داده ها