آموزش سلامت در رویکرد جدید مراقبت بهداشتی اولیه شامل هر فعالیتی میشود که با هدف افزایش دانش بهداشتی صورت میگیرد. هدف آموزش سلامت، ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری از طریق آموزش و تعلیم است. ممکن است که آموزش متوجه دانش، نگرش و رفتار افراد و یا متوجه افزایش آگاهی درباره نیاز به یک سیاست همگانی سالم و اقدامات سیاسی حمایتی باشد.
آموزش بهداشت به عنوان يكی از قديمی ترين فعاليتهای وزارت بهداشت بيش از 50 سال قبل شروع به كار كرده است. فعاليت آموزش بهداشت به عنوان يك فعاليت پشتيبان از زمان مبارزه با بيماريهايی چون آبله، مالاريا، التور طی دهه هاي 1330 تا 1350 مطرح بوده است. تجهيز آموزش بهداشت به وسايل سمعی و بصری به عنوان مهمترين استراتژی آموزشی طی سالهای فوق به اجرا درآمده است. از سالهای 1373 به بعد با استفاده از رويكرد" آموزش بهداشت به عنوان حل مشكل" با بررسی مشكلات و تجزيه وتحليل وضعيت موجود به تعيين نقش خود پرداخته و با اهداف مشخص واستراتژيهای واضح و بيان فعاليت، همراه با ارايه جدول زمان بندی فعاليتها نقش خود را در حل مشكلات نشان می دهد. در رويكرد" آموزش بهداشت به عنوان يك مراقبت "می توان از آموزش به عنوان رويكرد پيشگيری از بيماريها وارتقاء سلامت استفاده كرد. در اين رويكرد با استفاده از اصول ارتقاء سلامت ، بايد ضمن برنامه ريزی، نسبت به ايجاد عادات و رفتارهای صحيح بهداشتی در گروههای مختلف جامعه به ويژه كودكان و نوجوانان اقدام نمود. به طور كلی واحد آموزش بهداشت در حال حاضر با برنامه ريزي عملياتی و تفضيلی در راستای طرح جامع آموزشی استان نقش خود را در هر يك از مشكلات بهداشتی نشان می دهد.واحد آموزش وارتقاءسلامت با 5 پرسنل، شامل یک کارشناس ارشد (مسئول واحد)، و یک کارشناس آموزش و ارتقای سلامت و 2 کارشناس و یک نیروی قراردادی میباشد که در اجرای برنامهها و امور جاری انجام وظیفه مینمایند.
مهمترین مشکلات مطرح شده توسط شخص، گروه و جامعه، مشکلاتی که ممکن است آموزشدهندگان سلامت مشاهده نمایند تعداد افرادی که دارای چنین مشکلاتی هستند. رفتارهایی که سبب بروی چنین مشکلاتی میشوند. دلایل مختلفی که برای این رفتارها وجود دارد.
جلب حمایت و همکاری درونبخشی برای پیشبرد برنامههای آموزش و ارتقای سلامت شهرستان
از آنجا که آموزش سلامت جزء لاینفک برنامههای بهداشتی در کلیة واحدها میباشد، ارتباط تنگاتنگ این واحد (آموزش بهداشت) با سایر واحدهای حوزه معاونت محرز میباشد. بدین منظورجلب همکاری و حمایت سایر واحدها از برنامههای آموزش فعالیتی هدفمند در جهت تحقق اهداف بهداشتی میباشد. این همکاری به طور مستمر در فعالیتهای این واحد جاری بوده و فرآیندهای آموزش را پشتیبانی مینماید.
جلب حمایت و مشارکت سازمانها، ادارات و نهادهای دولتی و غیردولتی شهرستان برای پیشبرد اهداف آموزش
شناسایی محیطهای بیرونی و ظرفیتهای موجود که میتوان از آنها بعنوان حلقههای واسط برای ارتقای سطح سلامت جامعه نام برد، یکی از برنامههای بسیار مهم پیش روی کارشناسان آموزش میباشد که با بکارگیری حمایت و مشارکت آنها توسعه و بهبود فرآیندهای مرتبط با سلامت میسر میگردد.
زیرا مسائل بهداشتی و اجتماعی غالباً آنقدر پیچیده هستند که هیچ سازمان و یا بخشی به تنهایی قادر به حل آن نیست. برای مؤثر بودن برنامههای بهداشتی در جامعه، همکاری و فعالیت تیمی با سازمانهای دیگر نیاز میباشد.بنابراین ادارات، نهادها و سازمانهایی که دارای اهداف یا مقاصد مشترک یا یکسان میباشند شناسایی شده و با جلب حمایت و مشارکت آنها، روشهای کار مشترک با آنها مشخص میگردد.
همکاری با صدا و سیما و سایر رسانههای جمعی در طراحی و اجرای برنامههای آموزش سلامت
رسانههای جمعی میتوانند با توجه به ماهیت مطلوب خود از جمله سرعت، عمق، وسعت پوشش، تداوم، دسترسی آسان و اعتبار، شرایطی به وجود آورندا که تحت آن شرایط مخاطبین درک کاملی از اطلاعات، رفتار و مهارتهای جدید به دست آورند. بنابراین همکاری با این رسانهها خصوصاً صدا و سیما یکی از اولویتهای مهم معاونت بهداشتی محسوب میشود.
طراحی و مشارکت در اجرای برنامههای شیوه زندگی سالم
در این راستا فعالیتها بر محور توانمند کردن فرد و جامعه برای داشتن کنترل بیشتر بر زندگی خود از طریق دسترسی به مهارت، دانش و منابع ضروری برای گزینش و انتخاب رفتارهای سالم صورت میگیرد.
کمک به گسترش برنامههای سلامت در مدارس، محیطهای کار، مراکز ارائه خدمات سلامت با استفاده از الگوهای مناسب
استفاده از الگوی مناسب برای تغییر رفتار در فرد و جامعه یکی از رویکردهای مؤثر در پروسه آموزش سلامت است که کارشناسان با به کارگیری اصول و طراحی برنامه جامع در راستای گسترش برنامههای مرتبط با سلامت فعالیت مینمایند. در این الگوها رفتارهایی که باید ترویج شوند، افراد یا گروههایی که مخاطب برنامه هستند و شرایطی که فرد یا گروه با آن مواجه خواهند بود در نظر گرفته میشود.
طراحی و مشارکت در اجرای بسیجهای اطلاعرسانی آموزشی در سطح شهرستان
در شرایط و موقعیتهای خاص که ضرورت اطلاعرسانی گسترده و آموزش همزمان شکل میگیرد کارشناسان آموزش در طراحی یک برنامة غالباً زودبازده با در نظر گرفتن اهداف ویژه و موقعیتهای کمککننده و نیز عواملی که در این موقعیتهای خاص بر سلامت فرد تأثیر میگذارند، نقش کلیدی ایفا مینمایند. در مرحلة اجرا نیز با واحدهای ذیربط در رساندن پیامها از طریق کانالهای ارتباطی مناسب به گروههای هدف، مشارکت مینمایند.
ایجاد و توسعه بانک اطلاعاتی آموزش و ارتقای سلامت در شهرستان
جمعآوری و نگهداری کلیة طرحها، نشریات آموزشی، دستورالعملهای بهداشتی و اطلاعات مرتبط با سلامت به منظور دستیابی سریع و آسان کارکنان بهداشتی و ذینفعان، از وظایف کارشناسان آموزش میباشد و مستمراً در جهت گسترش و به روز کردن این بانک اطلاعاتی فعالیت انجام میگیرد.
تشکیل کمیته علمی آموزش
این کمیته در زمینه تعیین سیاستها و اولویتهای آموزشی، چگونگی اجرای برنامههای آموزشی، بررسی پیشنویس نشریات آموزشی، طراحی و انجام بسیجهای اطلاعرسانی و پایش و نظارت بر فعالیتهای آموزشی فعالیت مینماید. اعضای کمیته نیز شامل مدیریت، مسئولمین واحدهای فنی ستادی و کارشناسان آموزش میباشند که علاوه بر برگزاری جلسات به صورت فصلی، حسب مورد نیز این جلسات تشکیل میگردند.
مشارکت در طراحی و اجرای پژوهشهای کاربردی در حوزه آموزش و ارتقای سلامت
با توجه به مشکلات بهداشتی و خاص منطقه، طراحی و اجرای پژوهشهای مرتبط یکی از اولویتهای مهم کارشناسان آموزش میباشد که به آن پرداخته میشود.
جمعآوری، تحلیل، گزارش و بازخورد آمار مربوط به فعالیتهای آموزشی
فعالیتهای آموزشی که در حوزه معاونت بهداشتی انجام میشود توسط واحد آموزش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و گزارش آن نیز به واحدهای ذیربط ارسال میشود.
برنامهریزی و هماهنگی در خصوص کارآموزی و کارورزی دانشجویان پزشکی
در جهت انتقال مهارتهای آموزش و ارتقای سلامت به دانشجویان رشته پزشکی، همکاری و هماهنگی با گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه بعمل آمده و برای هر دوره از دانشجویان ضمن انتقال این مهارتها، رویکردها و برنامههای جدید نیز معرفی میگردد. پس از طی دوره (کارآموزی، کارورزی) نیز ارزشیابی دانشجویان انجام شده و به گروه پزشکی اجتماعی ارسال میشود.
حمایت و توسعه برنامه رابطین بهداشتی در جهت تقویت تشکلهای داوطلبانه حوزه سلامت شهرستان
یکی از راهکارهای مناسب جهت سازماندهی جلب مشارکت مردمی، اجرای برنامه رابطین بهداشت (داوطلبان سلامت) میباشد.(برای مشاهده برنامه جلب مشارکت اینجا راکلیک نمائید.) رابطین بهداشت ضمن شناسایی مهمترین مشکلات و مسائل بهداشتی محلة خود، پیامهای بهداشتی را به خانوارهای تحت پوشش میرسانند. در اینجا آموزش مربیان رابطین در جهت به روز نمودن رابطین تحت پوشش و انتقال مهارت به آنان صورت میگیرد. همچنین با تشکیل خانه رابط در معاونت و بهداشتی تشکیل جلسات منظم و دورهای با نمایندهای از گروههای رابطین، آموزش و پیگیری امور مرتبط انجام میگیرد.
ردیف
نام ونام خانوادگی
تحصیلات
سمت
نوع استخدام
۱
محمد قنبری
فوق لیسانس مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
مسئول واحد
رسمی
۲
حسن حیدری
فوق لیسانس آموزش بهداشت
کارشناس آموزش
رسمی
۳
نرگس میرزا نسب ملکشاه
لیسانس مامایی
کارشناس آموزش
رسمی
۴
مریم ریحانیان
لیسانس ادبیات فارسی
کارشناس آموزش
قراردادی
شماره تماس مستقیم ۳۲۳۶۸۴۴۳