مطالب آموزشی بیشتر در مورد هپاتیت B و C
هپاتیت های ویروسی به واسطه ی آلودگی به یکی از ۵ نوع ویروس A، B، C، D و یا E ایجاد می شوند. همه ی این ویروس ها سبب التهاب کبد می شوند و هپاتیت های مزمن B و C می توانند منجر به سیروز و سرطان کبد شوند. هپاتیت های ویروسی یکی از تهدید های سلامت جهانی به شمار می روند.
گرو ههای پرخطر برای ابتلا به هپاتیت C و B را ههای انتقال و عدم انتقال ویروس هپاتیت C و B
تشخیص پیشگیری و درمان هپاتیت C و B سبک زندگی در مبتلایان به هپاتیت C و B
هپاتیت، در واقع التهاب کبد است. این التهاب باعث درد و تورم خواهد شد. عوامل ایجاد کننده هپاتیت، متعدد هستند. هپاتیت عمدتاً توسط یکی از ۶ ویروس هپاتیتی (A,B,C,D,E یا G) ایجاد می شود. عامل ایجاد کننده هپاتیت هر چه که باشد باعث التهاب کبد خواهد شد و کارکرد آن را مختل خواهد کرد. فقدان خون رسانی به کبد، سم، اختلالات خود ایمنی، مصرف افراطی الکل، آسیب به کبد و مصرف بعضی داروهای خاص نیز می تواند باعث هپاتیت شود. با احتمال کمتر، عفونت های ویروسی مثل منومنوکلئوز و سایتومگالویروس نیز می تواند باعث هپاتیت شود.
از سال ۲۰۱۰، ۲۸ جولای (۷ مردادماه) سالروز تولد پروفسور باروخ ساموئل بلومبرگ، کاشف هپاتیت نوع B و برنده جایزه نوبل، به عنوان روز جهانی هپاتیت شناخته می شود. هپاتیت های پنجگانه A,B,C,D و E، سالانه موجب مرگ صدها میلیون انسان می شوند و لذا رسیدگی به این بیماری و تبلیغ راه های پیشگیری و درمان آن، از اهمیت به سزایی برخوردار است.
برنامه 15 ساله حذف بیماری هپاتیت:
ایران درصدد است تا با کمک بخش‌های علمی کشور تا سال 1410 بیماری هپاتیت c را در کشور حذف نمایند و برای تحقق این هدف لازم است سالانه 20 هزار بیمار شناسایی و درمان شود. حذف این بیماری تا سال 2030 به معنی دیده نشدن این بیماری در کشور نیست و هدف این است که می خواهیم این بیماری در کشور و موارد جدید آن به حداقل خود برسد بگونه ای که بیمارستان ها و مراکز درمانی درگیری کمتری را در درمان این بیماری داشته باشند. در حال حاضر حدود ۱۸۰ هزار نفر تا ۲۳۰ هزار نفر در کشور به هپاتیت c مبتلا هستند که بسیاری از آن‌ها، متأسفانه از بیماری خود مطلع نیستند. در برخی از استان‌ها از جمله سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و گرگان میزان شیوع بیشتر از استان‌های دیگر است و اقدامات تشخیصی و درمانی در این استان‌ها در حال انجام می باشد.
در مورد هپاتیت B نیز تمام تلاش بر حذف این بیماری است، و با انجام واکسیناسیون 98 درصد از نوزادان طی سال‌های اخیر، شیوع بیماری کاهش یافته است. ایران در منطقه در خصوص شیوع هپاتیت B و C کمترین آمار را دارد و در این زمینه داروی مورد نیاز را تولید و آزمایشگاه های تخصصی را نیز دایر کرده است.در خصوص هپاتیت C نیز شیوع بیماری کمتر از نیم درصد است و این درحالی است که آمار کشورهای همسایه در این زمینه به چهار تا پنج درصد می رسد.
هپاتیت B یک عفونت کبدی خطرناک ناشی از ویروس هپاتیت B(HBV) می‌باشد. در برخی بیماران، عفونت هپاتیت B مزمن شده و منجر به نارسایی کبدی، سرطان کبد یا سیروز می‌شود. سیروز کبدی بیماری است که باعث زخم و سخت شدن پایدار بافت کبدی می شود. این نوع هپاتیت به انواع حاد و مزمن تقسیم می شود. هپاتیت C از طریق خون آلوده (معمولا توسط استفاده مشترک از سوزن آلوده برای تزریق مواد مخدر) منتقل می‌شود.
هر دو هپاتیت B و C از طریق تماس با خون فرد آلوده می تواند منتقل گردد. در خصوص کاهش هپاتیت B واکسیناسیون نوزادان، افراد پرخطر و اقداماتی برای پیشگیری طی حدود ۲6 سال اخیر انجام گردیده است و بار هپاتیت B در اکثر استان ها از ۲درصد کمتر شده است. آمار در استان های گلستان و سیستان و بلوچستان بالای ۲ درصدمی باشد.
آزمایش هپاتیت برای گروه های هدف:
هم اکنون در بسیاری از استان‌های کشور آزمایش‌های تشخیص بیماری هپاتیت برای بعضی از گروه های خاص رایگان انجام می‌شود.
افراد و گروه‌های پرخطر:
برخی افراد و گروه‌های پرخطر و افرادی که در زندان‌ها هستند، بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت هستند، اعتیاد و رفتار جنسی پرخطر از علل اصلی انتقال هپاتیت Bمی باشد. آمار مبتلایان به این بیماری در بین زندانیان بسیار زیاد بوده و اعتیاد، خالکوبی غیربهداشتی و رعایت نکردن بهداشت عامل اصلی شیوع هپاتیت در میان زندانیان است.در برنامه‌های وزارت بهداشت همه تلاش‌ها برای پیشگیری، مراقبت و درمان این بیماری در همه گروه سنی‌ها برای گروه‌های پُرخطر است.برنامه واکسیناسیون برای این افراد به صورت سیستماتیک انجام خواهد شد و در سال گذشته 350 هزار نفر واکسینه شدند و سعی بر این است که بقیه گروه‌های پرخطر را مثل معتادان تزریقی واکسینه کنیم و برای معتادان تزریقی برنامه ریزی حساب شده ای در زمینه کنترل بیماری هپاتیت داشته باشیم. همچنین طی غربالگری که در زندان انجام دادیم 96 درصد مبتلایان به هپاتیت C مرد بودند.
واکسیناسیون هپاتیت در بزرگسالان:
خوشبختانه واکسن هپاتیت B در ایران توسط انستیتوپاستور تولید و توزیع می‌شود و بیش از ۳۵میلیون ایرانی تاکنون واکسن هپاتیت B را دریافت کرده اند. به طور کلی مردم باید از طریق آموزش و اطلاع رسانی راه‌های انتقال را بشناسند. در یک برنامه چهار ساله، خوشبختانه توانستیم متولدین 68 تا 72 را برای هپاتیت B واکسینه کنیم و قرار است متولدان سال های قبل از این را هم در برابر این بیماری واکسینه نماییم.
درمان هپاتیت:
در حال حاضر درمان برای کنترل هپاتیت B وجود دارد و داروهای آن در ایران تولید می شود. حدود یک میلیون و 400 هزار نفر نیز در کشور مبتلا به بیماری هپاتیت B هستند برای هپاتیت B داروی مناسب خوراکی با کمترین عوارض موجود است، و هپاتیت B با این دارو قابل کنترل است اما نگرانی ما برای ابتلا افراد به هپاتیت C است که تا قبل از این، درمان هپاتیت C با داروهایی که به صورت تزریقی بود و عارضه داشت می‌بود اما در حال حاضر با روش‌های درمانی جدید که دیگر تزریقی نیست و خوراکی با عوارض کمتر است، درمان هپاتیت C صورت می‌پذیرد. طول درمان این بیماری با داروها به 3 تا 6 ماه کاهش یافته است داروهای درمان هپاتیت C در کشور تولید شده و تحت پوشش بیمه ای هم قرار دارد. اگر بتوانیم در 15 سال این درمان را اجرا کنیم اطمینان داریم که ما جز نخستین کشورهایی هستیم که توانسته به حذف این بیماری برسد. داروی هپاتیت در سطح جهانی حدود 70 میلیون تومان بوده که در حال حاضر در کشور ما 2 میلیون تومان است و هر 2 میلیون تومان برای یک دوره درمان سه ماهه پرداخت می‌شود.
خدمات درمانی برای کنترل بیماری هپاتیت برای همه افراد و آحاد مردم :
با توجه به امکانات خود دانشگاه ها در سراسر کشور تلاش می گردد با هدف آموزش و تحقیق و یکسان سازی درمان با این بیماری مقابله شود.برای کنترل بیماری هپاتیت برای همه افراد و آحاد مردم سعی بر این است با برنامه ریزی‌های درست و با روش بیماریابی فعال بتوانیم به این بیماران دسترسی بیشتری داشته باشیم. هپاتیت در ایران کمترین شیوع را دارد و از سال 72 واکسیناسیون هپاتیت برای کودکان اجرایی شد به طوریکه هم اکنون شیوع بیماری هپاتیت B و C به ترتیب کمتر از دو و یک درصد است. توصیه می شود مردم از دریافت خدمات پر خطر (تاتو، بوتاکس، برداشتن خال و .... ) در آرایشگاه‌ها پرهیز کنند زیرا احتمال انتقال هپاتیت B و C از طریق آرایشگاه‌ها بیشتر می باشد.
سلامت خونهای اهدایی:
از سال ۱۳۷۵ خون هایی که از افراد گرفته می شود از لحاظ هپاتیت C مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد و دیگر انتقال از طریق خون آلوده وجود ندارد، اما افرادی که قبل از سال۱۳۷۵ خون گرفته اند و یا افرادی که اعتیاد تزریقی دارند در خطر ابتلا به هپاتیت C بوده اند. بنابراین امروزه مهم ترین راه انتقال تزریق غیر بهداشتی و غیر ایمن از نظر هپاتیت C است. هپاتیت C در بیماران هموفیلی، تالاسمی و دیالیزی کنترل شده و بیش از ۸۰ درصد بیماران درمان شده اند.